Σύνοψη: Από το σχολικό έτος 2025-2026, η ύλη σε δημοτικό και γυμνάσιο θα μειωθεί σημαντικά έως και 30%, με στόχο την καλύτερη οργάνωση του διδακτικού χρόνου και τη βελτίωση της μαθησιακής διαδικασίας. Ο νέος σχεδιασμός δίνει ευελιξία στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι θα επιλέγουν ποια κεφάλαια θα διδάξουν, ενισχύοντας τη στοχευμένη εκπαίδευση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων των μαθητών. Το παρακάτω κείμενο αποτελεί σύντομη παρουσίαση άρθρου του Απόστολου Λακασά, όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καθημερινή. 

Πώς θα μειωθεί η ύλη σε δημοτικό και γυμνάσιο

Η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη ανακοίνωσε ότι από την επόμενη σχολική χρονιά 2025-2026 οι μαθητές του δημοτικού και του γυμνασίου θα έχουν λιγότερη διδακτέα ύλη, με την περικοπή να φτάνει έως και το 30% ανά μάθημα. Η απόφαση αυτή ελήφθη μετά από έγκριση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ).

Ευελιξία και όχι απλή συρρίκνωση βιβλίων

Αντί της παραδοσιακής μεθόδου περικοπής κεφαλαίων από τα σχολικά βιβλία, το ΙΕΠ προτείνει έναν πιο ευέλικτο τρόπο: οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί θα αποφασίζουν ποιες ενότητες θα αφήσουν εκτός διδασκαλίας, σύμφωνα με τις ανάγκες της τάξης και τους μαθησιακούς στόχους που καθορίζονται κεντρικά.

Αυτή η καινοτομία εξυπηρετεί επίσης τη μετάβαση στα νέα προγράμματα σπουδών και το σύστημα πολλαπλού βιβλίου που πρόκειται να εφαρμοστούν από το σχολικό έτος 2026-2027.

Αποκλείονται τα λύκεια από τη μείωση ύλης

Ειδικά για τα λύκεια, η μείωση της ύλης δεν θα ισχύσει. Εκεί οι μαθητές αξιολογούνται με θέματα που επιλέγονται κεντρικά, από τράπεζα θεμάτων, γι’ αυτό και η διδακτέα ύλη θα παραμείνει όπως είναι.

Οι πιέσεις από τους εκπαιδευτικούς και η ανάγκη για οργανωμένη μείωση

Όπως επισημαίνουν εκπαιδευτικοί, υπάρχουν πιέσεις για μείωση της ύλης, καθώς είναι κοινό το φαινόμενο να μην ολοκληρώνεται η διδασκαλία όλων των κεφαλαίων μέσα στη χρονιά, ειδικά στα θεωρητικά μαθήματα όπως η Ιστορία και τα Αρχαία. Ο περιορισμένος χρόνος και η ανάγκη να προσαρμοστούν στους μαθητές με διαφορετικό ρυθμό μάθησης οδηγούν πολλούς καθηγητές σε αναπροσαρμογές.

«Η περικοπή της ύλης πρέπει να γίνει με οργάνωση και σαφή σχεδιασμό», τονίζεται από πλευράς φιλόλογων.

Μαθησιακοί στόχοι: Βασικοί και πρόσθετοι

Βασικός άξονας της αναθεώρησης είναι ο διαχωρισμός των μαθησιακών στόχων σε δυο κατηγορίες:

• Βασικοί – υποχρεωτικοί: Εξασφαλίζουν τη θεμελιώδη γνώση και τις βασικές δεξιότητες που πρέπει να αποκτήσει κάθε μαθητής.
• Πρόσθετοι – προαιρετικοί: Προσφέρουν ευελιξία και επιτρέπουν την προσαρμογή της διδασκαλίας ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των μαθητών και του διαθέσιμου χρόνου.

Με αυτή τη διάκριση, ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να εστιάσει σε όσα θεωρεί πιο σημαντικά για την τάξη του και να αξιοποιήσει πολυδιάστατες διδακτικές μεθόδους που ενισχύουν την κριτική σκέψη, τη σύνθεση και τη δημιουργικότητα των μαθητών.

Πρακτικά σενάρια μείωσης ύλης

Το ΙΕΠ προτείνει τέσσερα βασικά σενάρια για την επίτευξη της μείωσης:

• Αφαίρεση ολόκληρων κεφαλαίων που ανήκουν στην κατηγορία των πρόσθετων μαθησιακών στόχων.
• Μείωση του αριθμού των κειμένων ή των ασκήσεων που διδάσκονται σε κάποιο μάθημα, όπως για παράδειγμα στη γλώσσα.
• Περιορισμός των ασκήσεων σε κάθε κεφάλαιο για ευκολότερη εστίαση των μαθητών.
• Αξιοποίηση της διαθεματικότητας, όπου η ίδια θεματική που διδάσκεται σε ένα μάθημα μπορεί να μη διδαχθεί σε άλλο με συνεννόηση μεταξύ εκπαιδευτικών.

Τα παραπάνω μπορούν να εφαρμοστούν και συνδυαστικά, δίνοντας μεγάλη ευελιξία στον εκπαιδευτικό.

Η υποστήριξη του εκπαιδευτικού και η ψηφιακή μετάβαση

Για να γίνουν γνωστές οι αλλαγές και να υποστηριχθούν οι εκπαιδευτικοί, το ΙΕΠ θα συνεργαστεί με τους σχολικούς συμβούλους και θα παρέχει ενημερωτικό υλικό πριν και κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην ενημέρωση τόσο των μονίμων όσο και των αναπληρωτών εκπαιδευτικών.

Παράλληλα, από το 2026-2027 θα εφαρμοστεί το σύστημα πολλαπλού βιβλίου, όπου σε κάθε μάθημα θα υπάρχουν περισσότερες από μία προτεινόμενες εκδόσεις, ψηφιακές και έντυπες. Οι εκπαιδευτικοί θα επιλέγουν ποιο βιβλίο ταιριάζει καλύτερα στην τάξη τους, ενώ όλα τα εγκεκριμένα βιβλία θα βρίσκονται διαθέσιμα σε ψηφιακή βιβλιοθήκη προκειμένου οι μαθητές να έχουν πρόσβαση σε ποικίλες πηγές.

Η ψηφιακή βιβλιοθήκη φιλοδοξεί να στηρίξει την απομάκρυνση από την αποστήθιση και την ενίσχυση της κριτικής σκέψης μέσω της χρήσης ποικίλων διδακτικών εργαλείων.

Επόμενα βήματα στην εφαρμογή των αλλαγών

Μέχρι τον Ιούνιο θα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των προτάσεων για τα νέα διδακτικά πακέτα, ενώ από τον Σεπτέμβριο τα εγκεκριμένα βιβλία θα είναι διαθέσιμα σε ψηφιακή μορφή στα σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να επιλέξουν το κατάλληλο υλικό διδασκαλίας για τα μαθήματά τους, ενώ τα πρώτα έντυπα βιβλία με νέα προγράμματα σπουδών αναμένονται σχολικό έτος 2026-2027.

Με την πρωτοβουλία αυτή επιδιώκεται ένα σχολείο πιο ουσιαστικό, ποιοτικό και προσαρμοσμένο στις ανάγκες κάθε μαθητή, αναβαθμίζοντας τον ρόλο του εκπαιδευτικού και ενισχύοντας τη μαθησιακή εμπειρία στα δημοτικά και γυμνάσια.

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/society/563592826/pos-tha-meiothei-i-yli-se-dimotiko-kai-gymnasio/