Πόσες εβδομάδες δια ζώσης διδασκαλίας έχουν χαθεί; (έρευνα)

Ο Πάνος Ντούλας, καθηγητής Αγγλικών μας έστειλε μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που έχει πραγματοποιήσει σχετικά με τις εβδομάδες δια ζώσης διδασκαλίας που δεν έχουν γίνει εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού. Διαβάστε αναλυτικά το κείμενο του συναδέλφου παρακάτω:

Εισαγωγικά

Με τη συμπλήρωση ενός έτους από το πρώτο κλείσιμο των σχολείων στην Ελλάδα στις 11 Μάρτη 2020 (ΕΛΛΗΝΙΚΗ-ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, 2020), τίθεται το ερώτημα πόσες εβδομάδες κανονικού και διά ζώσης μαθήματος έχουν χαθεί ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ.

Υποτίθεται ότι τα σχολεία τότε κλείνανε για μόνο δύο εβδομάδες. Έναν χρόνο μετά, τα σχολεία [1] έχουν ανοιγοκλείσει (και συνεχίζουν κλειστά) αρκετές φορές πανελλαδικά και τοπικά και ανά βαθμίδα, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει παιδαγωγικά, κοινωνικά, ψυχολογικά και γνωσιακά για τους μαθητές και όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Το πόσο και τι κάλυψε γνωσιακά η τηλεκπαίδευση είναι πιο σύνθετο ερώτημα που εκφεύγει του στενού πεδίου αυτής της έρευνας.

Η μέτρηση (που έγινε με τη βοήθεια του Excel) δεν ήταν εύκολη. Πέρσι, υπήρξε μεν μια πανελλαδικότητα στο ανοιγοκλείσιμο, η οποία όμως έχει κατακερματιστεί από τον Σεπτέμβρη και πέρα, με όλο και μεγαλύτερη διαφοροποίηση ανά τόπο και βαθμίδα προϊόντος του χρόνου [2].

Αναγκαστικά, η μέτρηση έγινε με αρκετά μεγάλο βαθμό αφαίρεσης ενώ δεν υπολογίστηκαν και διάφορες άλλες διαφοροποιήσεις όπως το περσινό άνοιγμα της Γ’ Λυκείου μία εβδομάδα νωρίτερα, το μάθημα εκ περιτροπής πέρσι (τα μισά παιδιά τη μία ημέρα, τα άλλα μισά την άλλη), τα τοπικά κλεισίματα (πχ Πέλλα) το φθινόπωρο, οι διαφορετικές καταστάσεις (κόκκινο-βαθύ κόκκινο) σε όλη τη χώρα μετά τα Χριστούγεννα (ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ-ΕΟΔΥ, 2021), τα μεμονωμένα κλεισίματα εκατοντάδων τμημάτων και σχολείων σε όλη τη χώρα (ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, 2021), κ.ά.

Οι τιμές που δίνονται δηλαδή είναι οι ελάχιστες χαμένες ώρες, δηλαδή πόσες χάθηκαν σίγουρα στη χώρα κατ’ ελάχιστον: είναι δεδομένο ότι σε πολλά σχολεία έχουν χαθεί περισσότερα μαθήματα από αυτό που καταγράφεται στην παρούσα μέτρηση.

Για να μπορέσει να δοθεί μια εικόνα αυτής της διαφοροποίησης (δηλαδή της ελάχιστης δυνατής απώλειας και της πραγματικής απώλειας μαθήματος), εξετάζεται ενδεικτικά και η απώλεια μαθημάτων στην Αττική συγκεκριμένα με βάση όλες τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Υγείας και ΕΟΔΥ έτσι όπως αποτυπώθηκαν στα Δελτία Τύπου τους (ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ-ΕΟΔΥ-ΓΓ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, 2020-21).

Ευχαριστώ τον φίλο Χρήστο Μπέλμπα για αυτήν την ιδέα για τη μελέτη αυτή.

Απώλειες πέρυσι (2019-2020)

Η περσινή εικόνα είναι ενιαία, καθώς δεν υπήρξαν τοπικές διαφοροποιήσεις μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας: χάθηκαν τουλάχιστον τα μισά μαθήματα ενώ στην Πρωτοβάθμια χάθηκαν τα 2/3 των μαθημάτων.

Σημειωτέον ότι ΔΕΝ υπολογίστηκαν οι χαμένες εβδομάδες που προέκυψαν από τα εκ περιτροπής μαθήματα: στην ουσία, στα περισσότερα σχολεία της χώρας, ιδίως στις πόλεις (όπου ο αριθμός μαθητών ανά τμήμα συνήθως υπερβαίνει τα 15 παιδιά οπότε σπάσανε τα τμήματα), οι εβδομάδες πραγματικού μαθήματος δεν ήταν 4 (τέσσερις) αλλά οι μισές, δηλ 2 (δύο). Αν υπολογίζονταν και αυτές οι χαμένες βδομάδες, τότε μιλάμε για απώλειες των 4/5 των μαθημάτων.

Απώλειες φέτος μέχρι τώρα (2020-2021)

Φέτος η εικόνα είναι αντίστροφη όσον αφορά τις βαθμίδες: μικρότερες απώλειες στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (βέβαια έχει χαθεί τουλάχιστον το ¼ των προβλεπόμενων μαθημάτων) αλλά αρκετά μεγαλύτερες στη Δευτεροβάθμια: σχεδόν τα μισά προβλεπόμενα μαθήματα έχουν χαθεί κατ’ ελάχιστον.

Αυτές οι τιμές βέβαια είναι οι ελάχιστες. Σε πολλές περιοχές της χώρας, πχ. Αττική, έχουν χαθεί ακόμη περισσότερες εβδομάδες μαθημάτων: πάνω από τις μισές.

Υπάρχουν μάλιστα και περιοχές, σχολεία ή τμήματα που έχουν χάσει μεγαλύτερο ακόμη ποσοστό, πιθανώς τα 2/3 ή και τα ¾ των μαθημάτων, ιδίως στα Λύκεια τα οποία κλείνουν με χαρακτηρισμό «κόκκινου» (ενώ Γυμνάσια και Πρωτοβάθμια παραμένει ανοιχτή με «απλό κόκκινο» και κλείνουν με «βαθύ κόκκινο» ή άλλη απόφαση).

Απώλειες από πέρυσι μέχρι τώρα (10/03/2020 – 10/03/2021)

Συνολικά, οι διά ζώσης εβδομάδες διδασκαλίας που έχουν χαθεί μέσα σε έναν χρόνο πανδημίας είναι σε όλη τη χώρα σχεδόν οι μισές από αυτές που θα έπρεπε να είχαν γίνει κανονικά. Μικρότερες απώλειες συνολικά έχει η Πρωτοβάθμια, καθώς οι σχολικές μονάδες της έχουν μείνει φέτος πιο πολύ ανοιχτές από ότι οι αντίστοιχες της Δευτεροβάθμιας.

Σε πολλές περιοχές της χώρας μάλιστα όπως πχ. στην Αττική, έχουν χαθεί πάνω από τις μισές εβδομάδες: σχεδόν τα 2/3 των εβδομάδων που θα έπρεπε να είχαν γίνει στην Αθήνα και σε πολλές άλλες περιοχές, σχολεία και τμήματα, έχουν χαθεί, ιδίως στη Δευτεροβάθμια.

Συμπέρασμα

Στη σύντομη αυτή μελέτη, ερευνήθηκε το ποσοστό των χαμένων εβδομάδων διά ζώσης διδασκαλίας μέσα σε έναν χρόνο πανδημίας. Μετά από μέτρηση, βρέθηκε ότι έχει χαθεί τουλάχιστον το 40-50% των κανονικών εβδομάδων διδασκαλίας, με ελαφρώς μικρότερο ποσοστό απωλειών στην Πρωτοβάθμια. Οι απώλειες δε σε αρκετές περιοχές της χώρας όπως η Αττική είναι ακόμη περισσότερες και αγγίζουν (κι ενίοτε ξεπερνάνε) το 60% των προβλεπόμενων εβδομάδων διά ζώσης διδασκαλίας.

Σημειώσεις

[1] Πλην Μονάδων Ειδικής Αγωγής που έχουν παραμείνει κυρίως ανοιχτές. [1] Η οποία τοπικότητα αίρεται μόνο σε στιγμές μεγάλης έξαρσης, όπως μόλις χτες που αποφασίστηκε πάλι το κλείσιμο για 2 εβδομάδες όλων των μονάδων πανελλαδικά: https://tinyurl.com/9pnb3swm  (ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ, 2021).